حسابداري تعهدي چيست و چرا بهتر است از حسابداري تعهدي استفاده كنيم
دوشنبه، 6 دی 1395 12:58:21 بازدیدها: 7492
اهدف اصلی استقرار سیستم حسابداری تعهدی
• شفافسازی حسابها و ارائه گزارشهای مالی جامع از طریق :
* محاسبه بهای تمام شده خدمات و مدیریت بر هزینههای .
* تهیه صورتهای مالی تجمیعی و تلفیقی کل و گزارشهای عملکرد دورهای .
اهداف جانبی استقرار سیستم حسابداری تعهدی
• ایجاد بستر مناسب در استقرار بودجه جامع .
• تأمین، توسعه، تکمیل و یکپارچهسازی نرمافزارهای کاربردی مرتبط .
• ایجاد طبقهبندی و کدینگ یکنواخت در کلیه واحدهای اجرایی .
• شامل ادارات ستادی، مناطق و چهار سازمان وابسته در گام نخست و تعمیم آن به کلیه سازمانها و شرکتهای تحت پوشش در گامهای بعدی
آموزش و بهسازی نیروی انسانی مرتبط با سیستم حسابداری تعهدی
پائین بودن سطح کیفی بخش قابل توجهی از نیروی انسانی در اختیار واحدهای اجرایی، خصوصاً در مبادی تولید اطلاعات مورد نیاز سیستم حسابداری تعهدی - همچون حوزههای شهرسازی،فنی و عمرانی و خصوصاً پرسنل بخشهای اصلی امور مالی ( حسابداری، درآمد، تدارکات و ... )،از اهم موارد قابل طرح و بررسی است که تاکنون سعی شده با استفاده از آموزشهای حضوری و ارسال دستورالعملهای تدوین شده بصورت مستمر ارتقاء یابد. ولی مسلم است که در ادامه راه و به جهت حمایت و استقرار کامل رویه تعهدی، ضرورت دارد از مدیران و کارشناسان دارای تحصیلات عالیه در واحدهای اجرایی مختلف استفاده شود و به موازات آن طراحی و اجرای دورههای آموزشی، همچون گذشته ولی بصورت مدون و کاملاً برنامهریزی شده، مـدٌنظر مسئولین محترم قرار گیرد
اصلاح و شفافسازی حسابهای سنواتی
در راستای اصلاح و شفافسازی حسابهای سنواتی ، اقدامات زیرباید انجام گیرد:
1- شناسایی، ارزیابی، قیمتگذاری و ثبت دارائیهای ثابت ( اختصاصی ) .
2- شناسایی، ارزیابی، قیمتگذاری و ثبت موجودیهای جنسی .
3- شناسایی، ارزیابی، قیمتگذاری و ثبت پروژههای مشارکتی و سرمایهگذاریهای .
4- بررسی و تدقیق درآمدها و حسابها و اسناد دریافتنی ، جهت انتقال صحیح اینگونه موارد به سرفصلهای متناظر در سیستم حسابداری تعهدی .
5- بررسی و تدقیق هزینهها و حسابها و اسناد پرداختنی ، جهت انتقال صحیح اینگونه موارد به سرفصلهای متناظر در سیستم حسابداری تعهدی .
6- طراحی و نظارت بر تولید یازده نوع از اسناد مکانیزه حسابداری در سیستم مالی پام .
7- تهیه و تدوین دستورالعملهای مرتبط با نحوه ثبت تغییرات دارائیهای ثابت و موجودیهای جنسی .
8- بررسی و تعیین کلیه حسابهای دائمی استفاده شده و دارای مانده غیر صفردر روش نقدی و نهایتاً ارائه دستورالعمل مورد نیاز برای انتقال مانده اینگونه حسابها به سرفصلهای متناظر در سیستم حسابداری تعهدی .
9- جمعآوری و یکسانسازی اطلاعات مالی واحدهای اجرایی ( 33 واحد مختلف )، باتوجه به تنوع نرمافزارهای مورد استفـاده در هر یک از آنها بعنوان پیشزمینه تهیه گزارشهای تجمیعی و مقایسهای بصورت مکانیزه .
شایان توجه است که تهیه گزارشهای تجمیعی «ترازنامه»، «فرم درآمدهای وصولی»، «صورت درآمد و هزینه»، «آمار و خلاصه آمار عملکرد اعتبارات جاری و عمرانی » و ... با استفاده از اطلاعات ذکر شده در این بند و خصوصا امکان مقایسه و بررسی نحوه ثبت رویدادهای متنوع مالی در واحدهای مختلف اجرایی از اهم دستآوردهای این بخش است
.
حسابداری بر مبنای نقدی چیست ؟
• در حسابداری نقدی ( Cash basis ) صـرفـاً معاملاتـی كـه در برگیرنده دریافت و پرداخت وجه نقد میباشند در دفاتر منعکس میگردند، بدون اینكه در طی دوره هیچگونه تلاشی برای ثبت صورتحسابها یا مبالغ پرداخت نشده و مطالبات یا بدهیهای شركت صورت گیرد.
• در این روش هـدف اولیه از تهیه صورتهای مالـی، ارائـه اطلاعاتی درباره دریافتها و پرداختهای وجه نقدسازمان، طی دوره مالی مورد نظر میباشد.
• این سیستم اغلب در سازمانهای دولتی و واحدهایی كه منابـع ورودی آنهـا در قالب بودجـه تخصیص یافته و عملاً تفاوتی نیز بین درآمدهای نقدی و تعهدی وجود ندارد، مورد استفاده قرار میگیرد.
حسابداری بر مبنای تعهدی چیست ؟
• در مبنای تعهدی ( Accrual Basis ) درآمدها در زمان انجام خدمات یا فروش كالا و هزینهها نیز در زمان دریافت كالا یا خدمات و ایجـاد تعهـد در حسابها منظور میشوند.
• صورتحساب عملکرد بر مبنای تعهدی، موفقیت شرکت را در عملیات خود نشان میدهد لذا سود و زیان خالص در این مبنا، نتیجه ترکیب درآمدهای کسب شده ( صرف نظر از وجوه نقد دریافتی ) و هزینههای تحمیل شـده در طی دوره مالی ( صرف نظر از وجوه نقد پرداختی ) میباشد.
• حسابداری تعهـدی اطلاعاتی در مورد دارائیها و بدهیهای یک سازمان و تغییـرات آن فراهم میآورد که با حسابداری دریافت و پرداخت وجه نقد به هیچ وجه قابل تأمین نمیباشد.
• ایـن روش تعـداد بـیشمـاری از دارائـیهـا، بدهـیهـا، معامـلات و دیگـر رویـدادهـای مـؤثـر بر آنها را مـورد شناسائی قرار میدهد. نهایت كار حسابداری تعهـدی و ثمـره غایی آن امکانپذیر ساختن « سنجش عملكـرد سازمانها، بنگـاهها و مؤسسات تجـاری است » که ایـن كـار را با شناسائی و اندازهگیری آثـار مالـی عملیات و معاملات و رویـدادهـا در دوره تحقـق آنهـا بـه انجام میرساند.
اشکالات و نارساییهای روش نقدی
• عدم امکان ارزیابی عملکرد مدیریت سازمانها .
• عدم انطباق روش مذکور با استانداردهای حسابداری .
• عدم وجــود نـظـام بودجهبندی جامع مبتنی بر فعالیتها .
• عدم امکـان ثبـت صحیح و کامل تهاترها و سرمایهگذاریهای غیر نقدی .
• عدم رعایت اصــل تطابق در آمد و هرینه و عدم ثبت کامل مطالبات و تعهدات .
• عدم وجـود ارتباط منطقی بین منافع حاصل از بکارگیری داراییها و فعالیتهای انجام شده با هزینهها .
• طبقهبندی سود سهام دریافتی از محل سرمایهگذاریها به عنوان جریانات نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی .
• طبقـهبنـدی برخی از دریافتها و پرداختهای خـاص، براساس نوع رویـداد واقـع شـده به عوض ماهیت دریافـت و پرداخـت انجـام شـده .
• اشکالات ساختار سازمانی و عدم وجود یکپارچگی در وظایف واحدهای متنوع مالی، اعم از سیستمهای اجرایـی، کنترلی، حسابرسی و بودجـهریـزی .
• عدم هوشمندی سیستم مالی و در نتیحه عدم امکان اعمال مدیریت نقدینگی و مدیریت هزینه .
• ( این امر بکارگیری بهینـه منابع درخدمت رسانی موثرتر به شهروندان را با مانـع جـدی مواجه می نماید. )
• ممانعت از استقرار سیستم کنترل داخلی مناسب و عدم امکان انعکاس واقعی وضعیت مالی و نتایـج عملکـرد شهرداری، بدلیل عدم انعکاس بخش عمدهای از داراییها و بدهیها تا زمان دریافت یا پرداختهای نقدی در دفاتر و گزارشها .
مزایای مبنای تعهدی
• دستیابی سریع به اطلاعات جامع، کامل و دقیق از وضع موجود سازمان .
• امـکـان تشخیـص لــزوم خـرج کـرد، بـراسـاس اطلاعـات صحیـح از منابـع و نیازهـا .
• مشخص شدن میـزان درآمدهـای وصـول نشده هر دوره مالی و امکان برنامهریزی برای وصول آنها .
• دسترسی به اطلاعات دقیقتـر و کاملتـر از درآمدها و هزینههای هر دوره ( اعم از نقدی و غیر نقدی ) .
• امکان ایجاد ارتباط بین هزینهها و عملکرد آنها و در نتیجه ایجاد زمینـه برای ورود به بحـث بودجه عملیاتی .
• امکان تعیین نقطـه سر به سر درآمد و هزینه در هر دوره، با مقایسه درآمدها و هزینههای هـر دوره و نتایـج حاصل از تهاتـر آنها .
• امکان محاسبه و ثبت استهلاکات به عنوان هزینههای دوره .
• دسترسی به اطلاعات لازم جهت برنامهریزی و اعمال کنترلهای مدیریتی .
• امکان تعیین قیمت تمام شده هر پروژه با استفاده از اطلاعات سیستم حسابداری .
• امکان سنجش دقیقتـر تناسب واحدهای پشتیبانی با واحدهای عملیاتی و تعیین تناسب لازم بین آنها و همچنین ارزیابی سنواتی آنها .
• امکان سنجش مسئولیتپذیری مسئولین و مدیران سازمانها و ارزیابی عملکرد ایشان در پایان هر دوره و در سطوح مختلف سازمانی .
• اطلاع از میزان و ارزش موجودیها و داراییهای در اختیار سازمان با ثبت و ضبط موجودیهای جنسی و دارایــیهای ثابـت از قبـیـل امـوال، ماشیـن آلات و تجهیــزات در سیستم حسابداری .
• امکـان ارزیـابـی و انعکـاس کلیـه دارائـیهـای تحصـیـل شـده اعـم از خـریـد یا واگـذاری بابـت سایر حقوق سازمان، براساس مبانی مربوطه .
• امکان مقایسه وضع موجود با وضع مطلوب و تناسـب آن با مأموریتهـای سـازمان از نظر منابع، داراییها و خدمات ارائه شده .
• اطلاعات و گزارشهای مالی صحیح تر و دقیقتری را جهت برنامهریزی و تصمیمگیری و دیگر عملیات اجرایی در اختیار مدیران قرار میدهد .
• در مؤسسات انتفاعی وابسته به دولـت، تعیین درآمدهـا و هزینـههای واقعی متعلق بـه دوره مالی و بکارگیری نتیجه صحیـح فعالیتهای مالـی و وضـع مالـی واقعـی در پایـان سال، تنهـا بـا بـه کارگیری مبنای تعهدی امکانپذیر است .
ارجحیتهای روش حسابداری تعهدی بر روش نقدی
• قابلیـت اعتمـاد مطلوبتـر اطلاعات .
• برخـورداری از كارآیـی و كیفیت مناسبتـر و قابلیـت فهـم بهتـر .
• انعکاس اطلاعات مرتبط و مناسبتـر برای تصمیمگیـریهای زمانـی .
• صورتهای مالی تهیه شده قابلیـت مقایسـه بهتـری دارد و اطلاعات آن به حـدی شفاف است كه تصمیمگیـری را برای کلـیـه مسئولین و خصوصاً دست اندركاران امور مالی و حسابداری سازمان روشنتـر و شفافتـر مینماید .
• كارآیی بیشتر عناصر حسابداری در صورتهای مالی تهیه شده .
• قابلیت مقایسه بهتر صورتهای مالی تهیه شده
براي اطلاعات علمي بيشتر به فايل هاي زير مراجعه فرمايبد:
1- راهكارهاي بودجه بندي عملياتي
2- حسابداري تعهدي زمينه ساز حسابداري كاركرد